سیم برق چیست؟ و انواع آن

سیم برق مجموعه‌ای از یک یا چند هادی الکتریکی عایق‌بندی شده است که معمولاً با یک پوشش در کنار هم قرار می‌گیرند. از این محصول عمدتاً برای یک نیاز خاص استفاده می‌شود اما به طور کلی، سیم‌ها برای اهداف انتقال و توزیع برق به کار گرفته می‌شوند. شناخت انواع سیم برای هر پروژه مربوط به سیم‌کشی ساختمان ضروری است. شما وقتی یک جعبه تقسیم را باز می‌کنید، باید بدانید که کدام سیم‌ها به کدام قسمت‌ها کشیده شده‌اند. در این بررسی به هر آنچه به سیم برق و انواع آن مربوط می‌شود، می‌پردازیم.  

تعریف سیم برق

سیم برق نوعی رسانا است که که الکتریسیته را هدایت می‌کند. در مورد سیم‌کشی خانگی، هادی معمولاً مسی یا آلومینیومی است که به صورت تک یا چند رشته‌ای تولید می‌شود. همه سیم‌ها عایق هستند، به این معنی که در یک پوشش پلاستیکی نارسانا پیچیده شده‌اند. سیم‌های برق ممکن است به عنوان سیم کشی دائمی در داخل ساختمان‌ها نصب شوند یا یا در معرض دید قرار گیرند. سیم‌های برق براساس ولتاژ، جریان قابل حمل، حداکثر دمای عملیاتی و کاربرد مورد نظر، طراحی و تولید می‌شوند.

انواع سیم برق

هر یک از انواع سیم که در زیر معرفی شده‌اند، برای کاربردهای مشخصی استفاده می‌شوند:

1- سیم مفتولی

سیم‌های مفتولی دارای یک رشته هادی به صورت مفتولی هستند. این سیم‌های به دلیل فرم گیری خوبی که دارند اغلب در تابلوهایی که داکت‌های شیاردار ندارند، استفاده می‌شود. این سیم‌ها دارا سطح مقطع متفاوت هستند. ولتاژ نامی این سیم‌ها 450/750 ولت است.

2- سیم افشان

هادی سیم‌های افشان از تعداد زیادی رشته مسی نازک ساخته می‌شود. این دسته از سیم‌ها نسبت به سایر موارد دارای انعطاف‌پذیری خوبی هستند. از موارد استفاده سیم‌های افشان می‌توان به برق کشی ساختمان‌ها اشاره کرد. سیم‌های افشان نیز مانند سیم‌های مفتولی دارای سطح مقطع‌های متفاوت هستند. ولتاژ نامی این نوع سیم 300/500 ولت است.

3- سیم نیمه افشان

این سیم‌ها محصولاتی بین سیم‌های مفتولی و افشان هستند. سیم‌های نیمه افشان دارای تعداد رشته‌هایی کمتری از سیم افشان هستند. همچنین، قطر رشته‌های آنها نیز کمتر از سیم مفتولی است. انعطاف پذیری سیم‌های نیمه افشان نیز کمتر از سیم‌های افشان است. ولتاژ نامی و نوع کاربرد سیم‌های نیمه افشان مانند سیم‌های مفتولی است.

4- سیم نایلون

سیم نایلون از ترکیب دو سیم نازک به هم چسبیده ساخته می‌شود. این سیم‌ها از نوع افشان هستند و اغلب در برق کشی ساختمان‌ها و معمولاً به صورت روکار به کار گرفته می‌شود. این سیم‌ها ضعیف هستند و کاربردی در مصارف صنعتی ندارد.

5- سیم ارت

این سیم‌ها با رنگ‌های سبز و زرد تولید می‌شوند. از این سیم برای اتصال تجهیزات مختلف به سیستم ارتینگ استفاده می‌شود. از ویژگی‌های مهم سیم‌های ارت درصد خلوص بالای مس و در نتیجه مقاومت اهمی پایین آن است.

ظرفیت حمل جریان سیم برق

ظرفیت حمل جریان یکی از جنبه‌های مهم انتخاب اندازه بهینه هادی است. ظرفیت حمل جریان ایمن یک کابل زیرزمینی، با حداکثر افزایش دمای مجاز تعیین می‌شود. علت افزایش دما، تلفاتی است که در سیم ایجاد می‌شود که به صورت گرما ظاهر می‌شود.    

افت ولتاژ در سیم برق

حداکثر افت ولتاژ مجاز از منبع به بار، جنبه دیگری از طراحی هادی سیم برق است. طبق قانون اهم، فرمول V = IR در انتخاب نوع هادی مهم است. مس رسانای بهتری نسبت به آلومینیوم است و افت ولتاژ کمتری خواهد داشت. اندازه سیم، یکی دیگر از عوامل مهم در تعیین افت ولتاژ است. سیم‌های بزرگ‌تر (آن‌هایی که قطر بیشتری دارند)، نسبت به سیم‌های کوچک‌تر با طول یکسان، افت ولتاژ کمتری خواهند داشت.  

ساختار سیم برق

قسمت‌های مختلف سیم عبارتند از:

هادی

هادی‌ها تنها مسئول انتقال نیرو در کابل برق هستند. هادی‌ها از مواد مختلفی تشکیل می‌شوند. به طور عمده در صنعت کابل، از هادی‌های مسی و آلومینیومی استفاده می‌شود. هادی‌ها انواع مختلفی دارند که شامل کلاس 1 جامد، کلاس 2 رشته‌ای، کلاس 5 انعطاف پذیر، کلاس 6 فوق العاده انعطاف‌پذیر و سایر موارد هستند. اندازه هادی‌ها با مقاومت آنها مشخص می‌شوند.

عایق

عایق ارائه شده بر روی هر هادی سیم، عمدتاً از PVC (پلی وینیل کلراید)، XLPE (پلی اتیلن متقاطع)، لاستیک (انواع مختلف لاستیک) می‌باشد. مواد عایق بر اساس دمای عملیاتی تعیین می‌شوند.

غلاف بیرونی

این قسمت بیرونی‌ترین پوشش سیم است که معمولاً از PVC (پلی وینیل کلراید)، رابر اغلب ساخته می‌شود. غلاف بیرونی برای حفاظت فیزیکی، آب و هوا، شیمیایی و الکتریکی روی سیم اجرا می‌شود. غلاف بیرونی محافظی است که نه خیلی الکتریکی بلکه بیشتر به صورت مکانیکی برای کابل ارائه می‌شود.

قیمت سیم برق

در قیمت سیم‌های برق عوامل زیادی مؤثر هستند. اما موضوع اساسی این است که هر چه کیفیت سیم بالاتر باشد، بدون شک قیمت بیشتری باید برای خرید آن پرداخت شود. در قیمت سیم برق عوامل زیر مؤثر هستند:

• مشخصات سیم (سطح مقطع، وزن سیم، تعداد رشته، نوع هادی، نوع روکش و غیره)
• برند تولید کننده
• نوع سیم
• نوسانات ارز
• میزان عرضه و تقاضا

کلام آخر

از سیم برق به طور عمده در کارهای ساختمانی استفاده می‌شود اما استفاده از آن‌ها در وسائل الکترونیکی نیز گستره زیادی دارد. سیم برق در ساده‌ترین حالت خود از یک هادی، عایق و غلاف خارجی ساخته می‌شود. افرادی که به دنبال خرید سیم برق با کیفیت هستند، ابتدا باید نیازهای خود اعم از مقدار بودجه و نوع کاربرد را بررسی کنند و سپس فرآیند خرید را انجام دهند. همچنین، مهم است که به غیر از قیمت سیم برق به مواردی مانند برند و کیفیت تولید سیم توجه ویژه‌ای شود.