سیم و کابل نسوز از جمله تجهیزاتی هستند که جهت ایمنی ساختمان و تأسیسات در برابر آتش‌سوزی کاربرد دارند. ایمنی ساختمان و تأسیسات برای حفظ جان و مال انسان‌ها بسیار اهمیت دارد و به همین دلیل آشنایی با اینکه سیم و کابل نسوز چه ویژگی‌ای دارند و کاربردشان چیست برای افراد فعال در صنعت برق بسیار مهم است. در مقاله امروز به اینکه سیم و کابل نسوز چیست و چه ویژگی‌هایی دارند؟ بیشتر خواهیم پرداخت تا برای خرید انواع سیم و کابل نسوز با اطلاعات کامل‌تری اقدام نمایید.
کابل نسوز چیست؟
قبل از خرید کابل برق بهتر است با کابل نسوز آشنایی داشته باشید. کابل نسوز (Fire Resistant Cable) به کابلی گفته می‌شود که می‌تواند مقدار دمای مشخصی را در هنگام مواجهه با شعله مستقیم در یک مدت زمان معین و مشخص تحمل کند. یک کابل نسوز مرغوب در برابر آتش‌سوزی مقاوم و کم دود و فاقد گاز کشنده هالوژن است.
ساختار کابل نسوز به شکلی است که پس از شرایط آتش‌سوزی می‌تواند برق را انتقال دهد و همچنین با استفاده از سیگنال‌های هشدار و سیگنال‌های کنترلی مختلف، امکان اطفای حریق را فراهم کند.
ساختار سیم و کابل نسوز
ساختار سیم و کابل نسوز با توجه به استانداردهای خاص به شرح زیر است:
هادی یا رسانا (Conductor)
از سیم و کابل نسوز در مکان‌های مختلفی استفاده می‌شود و به همین دلیل بسیار مهم است که کیفیت رسانای آن بالا باشد. یک رسانای باکیفیت می‌تواند به‌خوبی سیگنال‌های مخابراتی و جریان الکتریسیته را منتقل کند و با کنترل جریان از ورود نویز جلوگیری نماید.
عایق (Insulation)
از مهم‌ترین بخش‌های سیم و کابل نسوز عایق آن است. در واقع عایق وظیفه دارد تا هادی‌های کابل را نسبت به محیط و نسبت به یکدیگر ایزوله کند تا کابل‌ها بتوانند در مکان‌های مختلف بهترین عملکرد خود را ارائه دهند.
روکش
روکش بخش مهم دیگری از ساختار سیم و کابل نسوز است. روکش در لایه نهایی کابل قرار میگیرد و باعث می‌شود کابل توسط عوامل خارجی آسیب نبیند.
کاربرد کابل نسوز
به‌صورت کلی از سیم و کابل نسوز به دو دلیل زیر استفاده می‌شود:
- سالم ماندن کابل و ادامه عملکرد آن در مواقع اضطراری همچون بروز آتش‌سوزی
- مواجه بودن کابل برق یا کابل کنترل با دمای بالا، حرارت و یا آتش در مکان نصب و بهره‌برداری
با توجه به دلایل فوق از انواع کابل نسوز استفاده می‌شود. به طور مثال در هر مکانی که کوره ذوب وجود داشته باشد حتماً کابل نسوز کاربرد دارد؛ زیرا بدون استفاده از آنها ایمنی کار فراهم نمی‌شود و امکان بروز حوادث جبران‌ناپذیر وجود دارد.
کاربرد کابل نسوز در صنایع مختلف همچون موارد زیر بسیار است:
- پتروشیمی و پالایشگاه
- هواپیماسازی
- خودروسازی
- صنایع شیشه‌سازی
- صنایع لوازم‌خانگی حرارتی
- صنایع ذوب فلزات
- نیروگاه‌ها
- صنایع دفاعی
- کارگاه و کارخانه‌های ریخته‌گری
- کارخانه‌های تولید سیمان
- واگن‌سازی و خطوط مترو
انواع کابل نسوز
کابل نسوز به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کابل‌های قدرت
- کابل‌های ابزاردقیق
- کابل‌های اعلام حریق
- کابل‌های جرقه‌زن
- کابل‌های کنترل
- کابل‌های فشارقوی
ویژگی‌های کابل نسوز
از جمله ویژگی‌های کابل نسوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت در برابر آتش
- جلوگیری‌کننده از انتشار حریق
- فاقد گازهای سمی و کشنده هالوژن
- ایجاد دود بسیار کم در هنگام آتش‌سوزی
- دارای شیلد یا محافظ
- مقاومت بالا در برابر تغییرات دمایی
- دارای عایق مناسب برای شرایط آب‌وهوایی خشک و مرطوب
- با قابلیت تحمل دما از 60- تا 250+ درجه سانتیگراد
- دارای مقاومت بالا در مقابل اشعه‌های مختلف همچون مادون‌قرمز، اوزون، گاما و ماورای‌بنفش
- مناسب جهت استفاده در صنایع پزشکی و غذایی به دلیل عدم رشد قارچ و باکتری در ماده سیلیکونی کابل
- دارای انعطاف و قابلیت شکل‌گیری بالا، با حفظ پایداری جریان الکتریسیته
- دارای مقاومت بسیار بالا در برابر جریان‌های شدید ناشی از ولتاژهای بالای جریان الکتریسیته
سیم نسوز چیست؟
سیم نسوز به سیم مقاوم در برابر حرارت گفته می‌شود. روکش هادی الکتریکی سیم نسوز به طور معمول از جنس سیلیکون است؛ هر چند این سیم روکش‌های متفاوتی دارد و هر کدام مقامت دمایی خاصی دارند. چنانچه سیمی تحمل حرارتی بالا در برابر حرارت و آتش را نداشته باشد سیم معمولی یا سیم قابل‌اشتعال نامیده می‌شود.
انواع سیم نسوز
انواع سیم نسوز به شرح زیر است:
سیم نسوز با پوشش پی‌وی‌سی
تحمل حرارتی این مدل سیم پایین است و در دمای ۱۸۰ درجه سانتیگراد می‌تواند آتش بگیرد.
سیم نسوز سیلیکونی
یکی از انواع سیم نسوز که بسیار پرکاربرد است سیم نسوز سیلیکونی محسوب می‌شود. این سیم در دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد در مدت‌زمان طولانی و در دمای ۲۵۰ درجه سانتیگراد در مدت کوتاهی قابل‌استفاده است.
سیم دو روکش نسوز
این سیم یک پوشش ثانویه علاوه بر پوشش اولیه دارد که جنس آن از فایبرگلاس است. سیم دو روکش نسوز به دلیل این پوشش می‌تواند تحمل دما را تا 750 درجه سانتیگراد داشته باشد.
استانداردهای سیم و کابل نسوز
همان‌طور که گفته شد بسیار اهمیت دارد که سیم و کابل نسوز قادر به حفظ عملکرد درست خود در شرایط اضطراری مانند آتش‌سوزی باشند. برای تشخیص این مسئله استانداردهای بین‌المللی در نظر گرفته می‌شود. استانداردهای بین‌المللی سیم و کابل نسوز IEC و استاندارد ملی ایران ISIRI نام دارد.
در هنگام خرید سیم و کابل نسوز باید به چه مواردی توجه کرد؟
امروزه در هنگام خرید سیم برق و کابل نسوز افراد با انواع مختلفی از این محصول روبرو می‌شوند. بسیار مهم است که در هنگام خرید این محصولات به نکات زیر توجه داشت تا خرید آنها به بهترین شکل خود انجام شود:
- انتخاب میزان آمپر مورد نیاز
- بررسی مواد سازنده عایق و روکش
- بررسی درجه حرارت روکش سیم و کابل در بلند مدت
- انتخاب میزان آمپر مورد نیاز
- بررسی شرایط محیط و محل نصب
- بررسی حداکثر دمای لحظه‌ای
- مشخص کردن سطح ولتاژ عایق
- بررسی سطح مقطع مورد نیاز
- توجه به نوع بسته‌بندی
- توجه به رنگ روکش
کلام پایانی
شاید برای بسیاری از افراد که می‌خواهند برای خرید سیم و کابل نسوز اقدام کنند این سؤال پیش بیاید که سیم و کابل نسوز چه ویژگی ای دارد؟ همان‌طور که در این مقاله اشاره شد سیم و کابل نسوز در برابر حرارت شعله‌های آتش مقاومت بالایی دارند و می‌توانند ایمنی ساختمان یا تأسیسات را در برابر آتش‌سوزی فراهم کنند. استفاده از سیم و کابل نسوز جهت جلوگیری از بسیاری از فجایع خطرناک اهمیت دارد و به همین دلیل کاربرد سیم و کابل نسوز در بسیاری صنایع مرسوم است. جهت خرید سیم و کابل نسوز باید با هر کدام از این موارد آشنا بود و از طرفی نکات مهمی را در هنگام خرید در نظر گرفت تا این سیم و کابل‌ها بتوانند به‌خوبی ایمنی ساختمان‌ها و تأسیسات را فراهم کنند.
منبع:
