کابل‌ها و سیم‌ها پرکاربردترین اصطلاحات در الکترونیک، مخابرات و لوازم الکتریکی هستند. هم کابل‌ها و هم سیم‌ها از هادی به عنوان رسانا و مواد عایق پلیمری برای افزایش ایمنی بهره می‌برند. هادی رسانایی است که جهت انتقال جریان برق در درون سیم و کایل استفاده می‌شود. هادی مسی و آلومینیومی به دلیل رسانای خوب الکتریسیته نسبت به دیگر فلزات ترجیح داده می‌شود. اما چیزی که در صنعت سیم و کابل همیشه مورد سوال بوده و برای خریداران نیز جای سردرگمی دارد، تفاوت سیم و کابل برق است. در این بررسی به مقایسه سیم و کابل برق می‌پردازیم.
کابل (Cable) چیست؟
کابل‌ها رشته‌های سیم چند رشته‌ای هستند که به هم پیچیده شده‌اند تا یک کابل واحد را تشکیل دهند. کابل‌ها بیشتر در استفاده روزمره ما مانند تلویزیون کابلی، مقاصد مخابراتی، استودیوها و غیره استفاده می‌شوند. چهار نوع کابل وجود دارند که هر نوع کابل با توجه به هدف استفاده، مکانیزم منحصر به فردی دارد. انواع کابل‌ها به کابل کنترل، کابل مخابرات، کابل خودنگهدار، کابل کولر، کابل آنتن، کابل ابزار دقیق، کابل اعلام حریق، کابل کواکسیال کابل شبکه و کابل فیبر نوری تقسیم می‌شوند. هادی کابل‌ها نیز مسی و آلومینیومی هستند که در یک عایق درونی و یک روکش بیرونی تولید می‌شوند. همچنین، اندازه به گیج هر کدام از سیم‌های داخل کابل اشاره دارد، مانند 14، 12، 10 و غیره. هر چه عدد بزرگتر باشد، اندازه آن کوچکتر است. تعداد سیم‌ها از سیم سنج روی یک کابل پیروی می‌کند. بنابراین، 3/10 نشان دهنده وجود 3 سیم 10 گیج در داخل کابل است. سیم ارت در صورت وجود با حرف «G» نشان داده می‌شود. کابل‌ها براساس سطح ولتاژ تحملی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- کابل فشار قوی (کابل قدرت)
- کابل فوق فشار قوی
- کابل فشار متوسط
- کابل فشار ضعیف (کابل سبک)
سیم (Wire) چیست؟
یک سیم از یک هادی منفرد یا مجموعه‌ای از رشته‌های هادی ساخته شده است که در یک محفظه عایق به دور یکدیگر پیچیده شده‌اند. سیم‌ها عموماً برای مصارف خانگی و امواج الکتریکی استفاده می‌شوند. به طور عمده دو نوع سیم وجود دارند که جامد (مفتولی) و رشته‌ای (افشان) هستند. سیم‌های جامد از یک هادی رشته‌ای نازک تشکیل شده‌اند. سیم‌های رشته‌ای از تعداد زیادی هادی رشته‌ای نازک تشکیل شده‌اند که برای تشکیل یک هادی مشترک به هم پیچیده شده‌اند. سیم‌های جامد به دلیل مقاومت کم معمولاً برای فرکانس‌های بالاتر ترجیح داده می‌شوند، از سوی دیگر، سیم‌های رشته‌ای برای مدت طولانی‌تری دوام می‌آورند و انعطاف پذیر هستند. از آنجایی که سیم‌های رشته‌ای گروهی از دو یا چند رشته هستند، بنابراین سطح مقطع بزرگ‌تری در مقایسه با سیم‌های جامد دارند. سیم‌ها توسط یک هادی منفرد مسی یا آلومینیومی ساخته می‌شوند. آنها با یک لایه نازک از پلی وینیل کلراید پوشانده شده‌اند که یک پلیمر پلاستیکی مصنوعی است که توسط فرآیندی به نام پلیمریزاسیون تولید می‌شود. یک عدد گیج بر اساس قطر سیم به آن اختصاص داده می‌شود. هر چه عدد گیج بیشتر باشد، سیم نازک‌تری به همراه خواهد داشت. عدد گیج مورد استفاده در لوازم خانگی و دستگاه‌ها 10 و 20 می‌باشد. سیم‌های بزرگ برای کارهای صنعتی استفاده می‌شوند و نباید برای لوازم خانگی به کار گرفته شوند زیرا با وارد کردن جریان بیشتر به فیوز، به آن آسیب می‌رساند. سایز بندی سیم برق توسط سیستم سیم سنج آمریکایی انجام می‌شود. اندازه سیم های رایج 10، 12 و 14 است. عدد بالاتر به معنای اندازه سیم کوچکتر است و بر میزان توانی که حمل می‌کند، تأثیر می‌گذارد. یک سیم لامپ ولتاژ پایین با 10 آمپر به سیم گیج 18 نیاز دارد، در حالی که پنل‌های خدماتی با 100 آمپر به سیم گیج 2 نیاز دارند. حروف THHN، THWN، THW و XHHN نشان دهنده انواع اصلی عایق سیم‌ها هستند. معنای این حروف به شرح زیر هستند:
- T: عایق ترموپلاستیک
- H: مقاومت در برابر حرارت
- HH: مقاومت در برابر حرارت بالا
- W: مناسب برای مکان‌های مرطوب
- N: پوشش نایلونی مقاوم در برابر آسیب ناشی از نفت یا گاز
- X: پلیمر مصنوعی مقاوم برابر شعله
رنگ سیم‌های متفاوت هستند و هر کدام به هدف خاصی اشاره دارند. این رنگ‌ها شامل موارد زیر هستند:
- مشکی: برای کلیدها و پریزها
- قرمز: برای پایه‌های سوئیچ. همچنین برای اتصال سیم بین 2 آشکارساز دود سیمی
- آبی و زرد: آبی برای کاربرد سوئیچ 3 تا 4 جهته و زرد برای پایه‌های سوئیچ جهت کنترل فن، چراغ‌ها و غیره
- سبز: فقط برای استفاده در زمین (سیم ارت)
تفاوت سیم و کابل برق چیست؟
تفاوت اصلی کابل و سیم در این است که کابل دارای یک دسته سیم هادی می‌باشد، در حالی که سیم از طرف دیگر دارای یک هادی است. یک کابل از چند هادی ساخته شده است که به صورت جداگانه عایق بندی می‌شوند، در حالی که یک سیم از یک هادی ساخته شده است و یک لایه عایق دارد. مهمترین فرق کابل و سیم در این است که اگر سیم را با لایه‌هایی مثل شیلد، ژاکت، آرمور، اسکرین و غیره پوشش داد یا چندین سیم را در داخل یک عایق قرار دارد، کابل تشکیل می‌شود. اما می‌توان تفاوت سیم و کابل برق به زیر نیز بیان کرد:
- سیم = هادی با یک لایه روکش عایقی : سیم
- کابل = هادی با دو روکش (عایق + ژاکت)
فرق بین کابل و سیم در جدول زیر به طور کامل آمده است:
| ضخامت | ضخامت کابل برق از سیم بیشتر است. |
| وزن | کابل برق وزن بیشتری نسبت به سیم دارد. |
| ولتاژ | کابل برق نسبت به سیم تحمل ولتاژ در سطوح بالاتر را دارد. |
| تعداد رشته | سیم از یک رشته ساخته است اما کابل می‌تواند یک رشته یا بیشتر باشد. |
| سطح مقطع | سطح مقطع کابل بیشتر از سیم است. |
| مقامت | کابل برق از مقاومت و دوام بیشتری نسبت سیم برخوردار است (به دلیل داشتن ژاکت، آرمور یا غیره). |
| قیمت | هزینه تولید، ساخت و قیمت تمام شده کابل برق از سیم برق بیشتر است. |
کاربرد | دامنه کاربرد سیم از کابل بیشتر است. در اغلب تجهیزات و وسایل خانگی الکتریکی از سیم استفاده می‌شود. |
کلام آخر
اگرچه اصطلاحات سیم و کابل اغلب به جای هم استفاده می‌شوند اما تفاوت‌هایی نسبت به هم دارند. تفاوت سیم و کابل برق را در بالا به طور کامل شرح دادیم، اکنون می‌توانید محصول مورد نظر خود را خریداری کنید. در هر صورت، هنگام استفاده از کابل و سیم باید مراقب باشید تا از هرگونه موقعیت خطرناک جلوگیری شود. ایمنی بسیار مهم است و اگر نصب سیم و کابل شما به درستی انجام نشود، ممکن است منجر به حوادث ناگوار شود. قبل از شروع هر پروژه که شامل سیم کشی و کابل کشی است، باید تمهیدات لازم را انجام دهید. پس از اتمام کار، شرایط نصب را از نظر مطابقت با قوانین و مقررات بررسی کنید.
