سیم برق افشان چیست؟

سیم برق افشان نوعی کابل انعطاف‌پذیر الکتریکی است که چندین سیگنال یا تغذیه برق را در یک کابل تکی با پوشش پلاستیکی ترکیب می‌کند. این سیم معمولاً فقط در رابطه با کابلی استفاده می‌شود که رشته‌های آن بیشتر از یک کابل تکی معمولی است. همه کابل‌هایی که دارای هادی‌های عایق چند رشته‌ای هستند، کابل‌های چندهسته‌ای نیز نامیده نمی‌شوند. برای مثال، یک سیم با سه هادی تک‌رشته‌ای، هرگز افشان نامیده نمی‌شود اما کابلی که از چهار سیم مجزا در یک کابل تشکیل شده باشد، چند رشته‌ای یا سیم برق افشان در نظر گرفته خواهد شد. برای شناخت این بیشتر این نوع سیم و کاربردهای آن با ما همراه باشید.  

تعریف سیم برق افشان

سیم برق افشان (Multicore Wire) به هر کابل برق انعطاف‌پذیر گفته می‌شود که سیم‌های بیشتری نسبت به یک کابل معمولی دارد. اگر یک کابل معمولاً دارای چهار سیم باشد، اگر فقط آن چهار سیم دارای یک رشته باشند، سیم افشان نیستند. اگر همان چهار سیم دارای چند رشته سیم باریک در درون خود باشند، سیم افشان است. سیم برق افشان در ساخت‌وساز، کارهای صوتی و تصویری رایج است. این سیم از یک هسته مرکزی ساخته شده از یک ماده رسانا مانند مس در یک عایق پوشانده شده است، سپس عایق برای محافظت از هسته در یک غلاف سختی قرار می‌گیرد و برای جلوگیری از اکسیداسیون و محافظت بیشتر، کل سیم با روکش پلاستیک محافظت می‌شود. کابل‌های انعطاف‌پذیر در ساختمان‌سازی، در پانل‌های کنترل و دستگاه‌های الکتریکی کاربرد گسترده‌ای دارند. اکثر کابل‌های افشان به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و توانایی مقاومت در برابر خوردگی، دارای عایق پی‌وی‌سی هستند. مس هادی اصلی این نوع سیم است که انعطاف‌پذیری بالا و رسانایی خوبی را فراهم می‌کند. مس مقاومت زیادی در برابر خوردگی دارد و نقطه ذوب آن بالا است. خصوصیات شکل‌پذیری و چکش‌خواری مس به انعطاف‌پذیری سیم برق افشان افزوده است. همچنین، مراحل تولید سیم افشان به شرح زیر است:

• نازک‌کاری
• مرحله آنیل کاری
• مرحله بانچ (تاباندن رشته‌های مس)
• مرحله عایق‌کاری (تولید زیره سیم)
• مرحله روکش زنی (اکسترودر سیم)
• مرحله بسته‌بندی

مشخصات سیم برق افشان

ساختار سیم برق افشان

کابل‌های چندهسته‌ای یا افشان دارای یک غلاف بیرونی هستند که همه هادی‌های مسی را احاطه کرده‌اند. این غلاف معمولاً به شکل یک روکش پی‌وی‌سی (PVC) است که اغلب با یک غلاف آلومینیومی در زیر سطح برای محافظت الکترومغناطیسی ترکیب می‌شود. در بسیاری از کاربردها، این روکش محافظت مکانیکی قابل‌توجهی را به سیم اضافه می‌کند و کابل مقاوم می‌کند. گاهی اوقات هر اتصال یا کانال جداگانه برای کمک به محافظت مکانیکی یا الکترومغناطیسی دارای پوشش مخصوص به خود هستند. ساختار سیم برق افشان در عکس زیر نمایش داده شده است:  

انواع سیم برق افشان

سیم‌های افشان مطابق با استاندارد ملی ایران تولید می‌شوند که دارای دو کد مشخصه زیر هستند:

• کد مشخصه 06(607) ISIRI که شامل سطح مقطع 0.5 و 00.75 و 1 میلی‌متر مربع و ولتاژ نامی 300 تا 500 ولت است.
• کد مشخصه 02(607) ISIRI که شامل سطح مقطع 1.5 تا 240 میلی‌متر مربع و ولتاژ نامی 450 تا 750 ولت است.

سیم برق افشان به‌صورت حلقه‌های 100 متری یا روی قرقره به متراژهای مختلف بسته‌بندی شده و به مشتری تحویل داده می‌شوند.

مزایای سیم برق افشان

فواید استفاده از سیم برق افشان به شرح زیر هستند:

صرفه‌جویی در فضا

یک سیم برق افشان تقریباً 40 درصد فضای کمتری نسبت به کابل‌هایی با عملکردهای مشابه اشغال می‌کند. با ترکیب چند هادی با عملکردهای مختلف در یک کابل، درنهایت می‌توان باعث صرفه‌جویی در فضا شد. این مهم باعث محبوبیت سیم افشان در فضاهای تنگ مانند سیم‌کشی هواپیما شده است.

عملکرد بالا

سیم‌های چندهسته‌ای معمولاً از روکش قوی ساخته می‌شود. این مهم خطرات گرمایش حرارتی یا الکتریکی را تا حد امکان به حداقل می‌رساند. به همین دلیل است که کابل‌های چندهسته‌ای معمولاً از مس ساخته می‌شوند که توانایی بالاتری در تحمل گرما دارند. این مهم به سیم عملکرد مکانیکی، الکتریکی و حرارتی عالی می‌بخشد.

مقاوم در برابر خوردگی

روکش قوی و سنگین سیم برق افشان می‌تواند در برابر خوردگی ناشی از مواد شیمیایی و سیالات مقاومت کند. به همین دلیل است که از این کابل‌ها در شرایط سختی مانند ارتباطات بدنه هواپیما، محفظه موتور و سایر موارد استفاده می‌شود.

فوق‌العاده انعطاف‌پذیر

سیم افشان فوق انعطاف‌پذیر است و در تجهیزاتی که به‌طور مداوم حرکت می‌کنند، مانند برجک‌های چرخان کاربرد دارد. انعطاف‌پذیری در این نوع کاربرد ضروری است زیرا تجهیزات اغلب وابسته به حرکت کابل هستند. انعطاف‌پذیری سیم افشان این اطمینان را می‌دهد که کابل می‌تواند بدون اصطکاک حرکت کند که این مهم باعث گرم شدن، بریدگی و ساییدگی سیم نمی‌شود.

چندمنظوره بودن

همان‌طور که قبلاً ذکر شد، سیم برق افشان چندین عملکرد را در یک کابل ترکیب می‌کند. این ویژگی در سیستم‌های ارتباطی که به‌صورت چندمنظوره هستند، نقش مهمی ایفا می‌کند. چندمنظوره بودن این سیم به معنای آن است که می‌توان از سیم افشان برای انجام چند عملکرد مختلف استفاده کرد.  

کاربردهای سیم برق افشان

سیم برق افشان را می‌توان برای سیگنال‌های آنالوگ و دیجیتال و همچنین توزیع برق استفاده کرد. این سیم اغلب برای ساده کردن تنظیمات فیزیکی یک سیستم و ایجاد یک اتصال منظم بین دو قطعه از تجهیزات استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در تقویت صدا، اغلب از یک سیم برق افشان برای اتصال همه میکروفون‌ها استفاده می‌شود. این کابل به‌خصوص در وسایل الکترونیکی کاربرد دارد. خارج از کاربردهای رسانه‌ای، سیم برق افشان در بسیاری از مکان‌ها یافت می‌شود. ساختمان‌های آپارتمانی اغلب دارای کابل‌های کواکسیال چندهسته‌ای هستند که تلویزیون کابلی را به آپارتمان‌ها می‌رسانند. این کابل‌ها اغلب به یک طبقه یا بخش فرعی منتهی می‌شوند و هر اتصال در آن منطقه از طریق همان سیم برق افشان انجام خواهد شد. همین فرآیند در زیرساخت‌های شهری که کابل‌های برق، کواکسیال و تلفن در کنار هم در یک خط اصلی قرار می‌گیرند، رایج است. برخی از کاربردهای رایج سیم برق افشان عبارت‌اند از:

• در مهندسی صدا، سیم افشان برای انتقال سیگنال‌های صوتی آنالوگ بین تجهیزات استفاده می‌شود.
• در استودیوهای تلویزیونی از سیم افشان برای اتصال دوربین‌ها به واحدهای کنترل دوربین استفاده می‌شود.
• در شبکه‌های کامپیوتری از کابل‌های جفت تابیده افشان استفاده می‌شود.
• سیم افشان برای استفاده در دوربین مداربسته کاربرد دارد.
• به‌طورکلی، در وسایل الکترونیکی از این کابل افشان استفاده می‌شود.

بهترین جنس سیم برق افشان

بهترین سیم برق افشان باید از جنس مس خالص و بدون ناخالصی ساخته شود. فلز مس بعد از طلا و نقره بالاترین هدایت الکتریکی را دارد؛ یعنی جریان برق را به‌راحتی و با سرعت بالا از خود عبور می‌دهد. همچنین فلز مس مقاومت گرمایی زیادی دارد یعنی زمانی که میزان آمپر بالا می‌رود، در برابر گرما از خود مقاومت نشان می‌دهد. اما به دلیل گران بودن فلز مس، تعدادی از شرکت‌های تولیدکننده سیم و کابل در ایران از فلز مس با حجم زیادی ناخالصی استفاده می‌کنند. ناخالصی باعث می‌شود تا سیم خیلی سریع اکسیدشده و رنگش سیاه شود؛ اما فلز مس خالص بعد از گذشت سال‌ها رنگ اصلی خود را حفظ می‌کند. جنس روکش سیم نیز باید از پلیمر پی‌وی‌سی از نوع PVC-C ساخته شده باشد. جنس روکش باید در برابر گرما تحمل بالایی داشته باشد تا در صورت بالا رفتن آمپر باعث آتش‌سوزی نشود.  

تشخیص سیم برق افشان اصل از تقلبی

• رنگ مس تقریباً زرد مایل به قرمز است. پس اگر سیم برق رنگی به‌غیراز زرد مایل به قرمز داشت، سیم تقلبی است و ناخالصی دارد.
• سیم‌هایی که دارای ناخالصی هستند، بعد از مدتی اکسید می‌شوند و رنگ نوک آن‌ها تیره‌تر از سایر قسمت‌های می‌شود.
• سیم برق افشان باید منعطف باشد، به این صورت که روکش سیم را بردارید و سپس با دست میزان انعطاف‌پذیری مس را بررسی کنید. اگر سیم خشک بود، تقلبی است.
• سیم برق مسی خالص از قیمت بیشتری برخوردار است. یک سیم ارزان بود و قیمت آن‌ها خیلی کمتر از عرف بازار بود، بدون شک تقلبی است.

قیمت سیم برق افشان

قیمت کابل افشان بر طبق عوامل زیر متغیر است:

• برند ساخت
• کشور سازنده
• مشخصات محصول
• نوسانات ارزی
• میزان عرضه و تقاضا
• هزینه انرژی مصرفی
• دستمزد نیروهای کاری
• هزینه حمل‌ونقل

کلام آخر

در زمان خرید سیم برق افشان باید ابتدا نیازهای خود را بررسی کنید و سپس با تنظیم مقدار بودجه پرداختی، محصول مناسب را تهیه کنید. در بازار انواع و اقسام سیم موجود هستند که هر کدام بسته به برند و مشخصات تولیدکننده، کیفیت و قیمت متفاوتی دارند. مهم است که سیم افشان را از یک فروشگاه معتبر با سابقه درخشان خریداری کنید. خرید سیم باکیفیت می‌تواند به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بلند برای شما محسوب شود زیرا نسبت به هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید، بهترین عملکرد را دریافت می‌کنید.