سیم‌های برق معمولاً در دو نوع تک‌هسته‌ای و چندهسته‌ای در بازار موجود هستند. در صنعت سیم و کابل به نوع تک‌هسته‌ای، «سیم برق مفتولی» گفته می‌شود و به نوع چندهسته‌ای، «سیم برق افشان» می‌گویند. سیم مفتولی تنها یک هسته فلزی دارد که هادی مسی یا آلومینیومی است. استفاده از این نوع سیم تک‌هسته‌ای در مصارف خانگی و تجاری رایج است زیرا ویژگی‌های منحصر به خود را دارد. در این بررسی ما به‌طور مفصل در مورد ویژگی‌ها، مشخصات و کاربردهای سیم برق مفتولی صحبت می‌کنیم.
تعریف سیم برق مفتولی
اصطلاح کابل مفتولی یا تک‌هسته‌ای (Cable Single Core) برای توصیف سیمی با یک هادی منفرد استفاده می‌شود. هادی این نوع کابل از نوع مسی یا آلومینیومی و روکش آن معمولاً از عایق پی‌وی‌سی (PVC) است. برخلاف تصور برخی افراد، یک سیم مفتولی خشک نیست و انعطاف‌پذیری لازم را دارد اما نه به‌اندازه کابل افشان! سیم‌های مفتولی با هر ولتاژ نامی و هر سطح مقطعی که باشند، باید مطابق با استانداردهای ISIRI 60705 و یا استانداردهای جهانی IEC 05 60227 تولید شوند. ویژگی‌های این نوع سیم از جمله ضخامت، انعطاف‌پذیری یا استحکام، معمولاً به نوع کاربرد بستگی دارد. کابل‌ها با قطر بزرگ انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به کابل‌ها با قطر کوچک‌تر دارند؛ اما به‌طورکلی، ضخامت سیم مفتولی بین 0.5 تا 10 میلی‌متر است. ولتاژ نامی سیم برق مفتولی برای مقاطع 0.5 و 0.75 و 1 میلی‌متر برابر با 300 تا 500 ولت است و برای مقاطع بیشتر از 1 میلی‌متر، ولتاژ اسمی برابر با 450 و 750 ولت است. سیم‌های مفتولی می‌توانند جامد یا رشته‌ای باشند. سیم جامد به این معناست که تنها از یک هسته تک‌رشته‌ای ساخته شده‌است اما سیم چند رشته‌ای دارای یک هسته با چند رشته سیم است. به سیم مفتولی رشته‌ای، «سیم نیمه افشان یا کابل NYY» نیز می‌گویند. نوع جامد ضخیم‌تر است و استحکام خوبی را همراه با ضخامت بالا ارائه می‌دهد. سیم‌های مفتولی رشته‌ای نیز انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به نوع جامد دارند. از انواع سیم برق مفتولی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کابل مفتولی سبک
- کابل تک مفتولی مسی
- کابل‌های مفتولی زمینی
- کابل با مقطع گرد
- کابل با مقطع مثلثی
- کابل چند مفتولی آلومینیومی زمینی
- کابل چند مفتولی مسی
کاربردهای سیم برق مفتولی
سیم برق مفتولی احتمالاً یکی از پرکاربردترین سیم‌ها در منازل، مراکز تجاری، اداری و تأسیسات صنعتی است. رایج‌ترین استفاده از کابل مفتولی برای انتقال توان الکتریکی از یک مکان به مکان دیگر است. بااین‌حال، بسته به‌اندازه کابل موردنیاز، کاربرد آن ممکن است در مناطق دیگر مانند سیم‌کشی در وسایل برقی و تجهیزات گسترش یابد. همچنین ممکن است سیم برق مفتولی بدون غلاف را در بازار مشاهده کنید که برای کاربردهای الکتریکی شامل رایانه‌ها، پانل‌های کنترل برق و تأمین انرژی ابزارهای الکتریکی استفاده می‌شود. برای کاربردهایی که خطر تداخل الکترومغناطیسی (EMI) وجود دارد، این امکان را دارید سیم مفتولی را با شیلد مخصوص تهیه کنید. این نوع کابل شیلددار به کابل بافته‌شده نیز معروف است. کابل‌های شیلددار یا بافته‌شده در جلوگیری از آسیب رساندن به عملکرد نیروهای خارجی مانند سیگنال‌های تجهیزات ارتباطی یا پالس‌های الکترومغناطیسی از دستگاه‌های الکتریکی یا الکترونیکی با قدرت بسیار بالا مفید هستند. به‌عنوان‌مثال، برق‌کاران ممکن است از یک کابل بافته‌شده مفتولی برای محافظت از سیم‌کشی از نزدیک یک ژنراتور الکتریکی که تداخل الکترومغناطیسی دارد، استفاده کنند. بااین‌حال، استفاده از کابل بافته‌شده مفتولی، در مقایسه با نوع بدون شیلد، باعث تقویت کلی کابل می‌شود. شیلد از کابل در برابر فشارهای مکانیکی محافظت می‌کند و عمر آن را افزایش می‌دهد. به‌طورکلی، از سیم برق مفتولی در موارد زیر استفاده می‌شود:
- سیم‌کشی ساختمان
- تابلو برق
- کابل‌کشی در لوله‌های خرطومی و ساده
- توزیع برق در نیروگاه‌ها
- عایق‌بندی
- رابیتس‌بندی
- گل‌آرایی
- عایق‌کاری موتورخانه‌ها
مزایای سیم برق مفتولی
به‌طورمعمول، ماهیت و نوع کاربرد، نوع انتخاب کابل‌کشی را تعیین می‌کند. به‌عنوان‌مثال، ممکن است تصمیم بگیرید که در جایی از کابل مفتولی 6 میلی‌متری استفاده کنید اما برای یک پروژه در داخل ساختمان، سیم مفتولی 0.75 میلی‌متری مناسب خواهد بود. بااین‌حال، استفاده از این نوع سیم مزایا و معایب مختص به خود را دارد که عبارت‌اند از:
- سازگار در تمامی مناطق جغرافیایی و شرایط آب و هوایی
- مقاومت بالا در برابر نم و هوای مرطوب
- مقاومت نسبت به ساییدگی و پیچیده شدن
- قابل‌دسترس بودن در همه مکان‌ها
- از نظر اقتصادی به‌صرفه و کم‌هزینه
- دوام و طول عمر بالا (تا 70 سال)
تفاوت سیم برق مفتولی با سیم افشان
این کابل‌ها ممکن است یکسان به نظر برسند اما عملکرد آن‌ها بسته به ساختار و کاربرد متفاوت است. در ادامه به تفاوت‌های این دو نوع کابل(افشان و مفتولی) می‌پردازیم:
- میزان انعطاف‌پذیری در کابل افشان بیشتر از کابل مفتولی است.
- اختلاف مقاومت اُهم در کابل مفتولی بیشتر از کابل افشان است.
- کابل مفتولی در برابر خوردگی و ساییدگی مقاومت بیشتری دارد.
- احتمال اتصالی کمتر در سیم مفتولی به دلیل یکپارچگی ساختار هادی وجود دارد.
- خاصیت شکنندگی در سیم مفتولی بیشتر از سیم افشان است.
- کابل مفتولی مقاومت بیشتری را در برابر خوردگی دارد.
- از کابل مفتولی نباید در زیرزمین استفاده کرد.
- هزینه تمام‌شده برای کابل مفتولی کمتر از کابل افشانی است.
قیمت سیم برق مفتولی
قیمت سیم مفتولی می‌تواند بسته به عوامل مختلف متفاوت باشد. برای مثال، کابل مفتولی که دارای هادی مسی است، قیمت بیشتری نسبت به کابل با هادی آلومینیومی دارد یا اینکه هر چقدر ضخامت سیم بیشتر باشد، قیمت محصول نیز افزایش پیدا می‌کند. به‌طورکلی، قیمت کابل مفتولی بسته به موارد زیر متغیر است:
- برند محصول
- کشو سازنده
- مشخصات سیم برق
- نوسانات ارزی
- میزان عرضه و تقاضا
کلام آخر
سیم برق مفتولی تنها از یک هسته تشکیل شده است که در عایق پی‌وی‌سی پوشانده می‌شود. این سیم می‌تواند به‌صورت جامد یا چند رشته‌ای باشد. تعداد بیشتر رشته به افزایش انعطاف‌پذیری در کابل کمک می‌کند. نوع هادی این سیم نیز از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود. از سیم مفتولی برای کاربردهای مختلف از جمله سیم‌کشی ساختمان، وسایل برقی و جریان‌های الکتریکی استفاده می‌شود. اگر قصد خرید سیم برق مفتولی را دارید، می‌توانید از فروشگاه اینترنتی «آلیس صنعت» بهترین و باکیفیت‌ترین سیم و کابل بازار را تهیه کنید.
